Say ibadeti, şeair-i İslamiye’den olan Safa ve Merve tepelerinin arasında 7 defa gidip gelmektir. Bu vazife, müstakil bir ibadet olmayıp hac ve umre esnasındayken yapılır. Şimdi say nedir biraz daha yakından inceleyelim.
Say Ne Demek?
Say, sözlükte “koşmak, hızlı yürümek” anlamına gelir. İslam fıkhında ise, hac ve umre ibadetlerinde Safâ ile Merve tepeleri arasında 7 kez gidip gelmeyi ifade eder. Bu ibadet, Hz. Hacer’in oğlu Hz. İsmail için su ararken gösterdiği çabadan gelmiştir. Safa Tepesinden başlanır, Merve Tepesinde biter.
Say ibadeti, hem umre hem de hac sırasında yapılması gereken farz veya vacip bir ibadettir. Kâbe tavafından sonra, iki tepe arasında yedi defa gidip gelinerek tamamlanır.
Hervele Ne Demek?
Say ibadeti sırasında, Safâ ile Merve arasında yer alan yeşil ışıklarla belirtilmiş bölümde erkeklerin hızlı ve canlı adımlarla koşar adım yürümesine hervele denir (*Hervele esnasında var gücümüzle koşmayız, vakar korunmalıdır). Bu uygulama, Peygamber Efendimizin sünnetine dayanır ve ümmetin dinçliğini ifade eder. Hervelenin anlamı, yapılışı ve dini dayanakları hakkında daha fazla bilgi için hervele nedir sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Hacda Say Ne Demek?
Hac ibadetinde say, tavafın ardından (Tavaf ile ilgili makalemiz için tıklayın) yapılır ve genellikle şavt olarak adlandırılan yedi gidiş-gelişten oluşur.
Şavt Nedir?
- Safâ’dan Merve’ye bir gidiş → 1. şavt
- Merve’den Safâ’ya dönüş → 2. şavt
Bu şekilde toplam yedi şavt yapılır ve ibadet Merve Tepesi’nde sona erer.
Şavt’ın anlamı, yapılışı ve dini dayanakları hakkında daha fazla bilgi için şavt nedir sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Hacda say, tıpkı tavaf gibi, hem bedensel hem de ruhsal bir çabadır. Hz. Hacer’in inancı, sabrı ve tevekkülü, müminler için büyük bir örnektir. Say, bu inanç yolculuğunun sembolüdür.
Umrede Say Ne Demek?
Umre ibadetinde de say, Kâbe tavafından sonra yapılır. Aradaki fark; hacda say bazen şeytan taşlamadan sonra (Mina’da) yapılırken, umrede ise tavafın hemen ardından gerçekleştirilmesidir.
Şeytan taşlama (cemarat) nedir, nasıl yapılır öğrenmek için tıklayın.
Say ibadeti, kadınlar, yaşlılar veya engelliler için kolaylaştırılmıştır. Günümüzde Safâ ve Merve arasında yürümeyi kolaylaştıran katlı yapılar, yürüyen yollar ve asansörler mevcuttur.
Say Neden Yapılır?
Tarihî ve Manevî Anlamı
Say ibadeti, Hz. Hacer’in iman dolu arayışını yâd etmektir. O, çölün ortasında su ararken yedi kez Safâ ve Merve arasında gidip geldi. Allah, bu içten duayı kabul etti ve Zemzem suyu mucizevi bir şekilde yeryüzüne fışkırdı.
Dolayısıyla say, sadece basit bir yürüyüş değil, aynı zamanda:
- Anne şefkatinin ve imanın gücünün
- Tevekkülün, yani Allah’a tam teslimiyetin
- Mucizeye olan inancın yeniden canlanmasıdır.
Umre Tavaf ve Say Duaları
Say sırasında özel bir dua yoktur; kişi dilediği şekilde dua edebilir. Ancak bazı bölümlerde yapılan dualar ve zikirler şöyledir:
Safâ Tepesi’nde Okunabilecek Dua:
“İnnas-Safâ vel-Mervete min şeâ’irillâh…” (Bakara 2/158)
Bu ayetin ardından Peygamber Efendimizin yaptığı gibi:
“Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, La ilahe illallah, Vahdehu la şerike leh, lehul-mulku ve lehul-hamdu yuhyi ve yumit, ve Huve alâ kulli şey’in kadîr…”
(Bu dua üç kez tekrar edilir, aralarda dua edilir.)
Merve Tepesi’nde de aynı şekilde dua edilir.
Şavtlar Arasında Okunabilecek Dualar:
- Salavat getirmek: “Allahümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed”
- İstiğfar etmek: “Estağfirullah el-Azîm ve etûbu ileyh”
- Kendin ve ümmet için dua etmek
Say sırasında yürekten gelen her dua makbuldür. En önemlisi, samimiyetle Allah’a yönelmektir.
Say Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
- Niyet etmek: Say’a başlamadan niyet edilmelidir.
- Safâ’dan başlamak: Say mutlaka Safâ’dan başlar ve Merve’de biter.
- 7 şavt tamamlanmalı: Gidiş-geliş sayısı doğru olmalı.
- Yeşil ışıklı alanda erkekler koşar adımlarla yürür. (Kadınlar normal yürür.)
Say İbadeti Ne Öğretir?
Say, bir koşudur. Ama ne için?
Su için, hayat için, umut için.
Hz. Hacer, koştu çünkü Allah’a güveniyordu. Bize düşen, o koşuda yüreklerimizi temizlemek, ellerimizi açmak ve Rabbimize yönelmektir.
Bu ibadet, aynı zamanda bize şunu öğretir:
“Allah’a teslim ol. O seni rızıksız bırakmaz. ”
Sonuç: Say İbadetinin Kalpteki Yankısı
“Say nedir?” sorusu belki sözlükle açıklanabilir ama onun hakiki anlamı kalpte yaşanır. Hac ve umrede yapılan say, bir annenin duası, bir müminin çabası, bir kulun teslimiyetidir.
Eğer bu yazıyı okuyorsan, belki de gönlünde bir umre ya da hac hayali vardır. Unutma: her adımın, her duasın Allah katında değerlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Say kaç defa yapılır?
Toplam 7 şavt yapılır. Her bir gidiş ya da dönüş bir şavttır.
Say yaparken dua şart mı?
Belirli bir dua yoktur. Kalpten gelen dualar ve zikirlerle yapılabilir.
Say kadınlar için de zorunlu mu?
Evet, hac ve umre yapan kadınlar da say ibadetini yapar; ancak yeşil ışıklı bölümde koşmazlar.
Makalemizde bir yanlışlık veya eksiklik görüyorsanız lütfen bize WHATSAPP üzerinden bildirimlerinizi iletiniz. Teşekkür ederiz.
Makalemizi paylaşın, daha çok kişiye ulaşsın.
